ටෝපිඩෝව.

වක් වූ ඔරලෝසු කටු හතර පසුවී විනාඩි පහළොවක් ලෙස සටහන් කලේය. ශිතලයෙන් ගල් වූ උඳුවපේ දිනෙක විසිත්ත බඩු තැබු රාක්කය මත රිදි ඔරළෝසුව කළුවරේ වූයේය.

උස වීදුරු ජනේල ඉහළට විහිද ගියේ බිම සිටය. වීදුරු ජනේල අතරින් විවෘත වූයේ කලබලකාරී කුස්නේත්ස්කි පාර හා පාර අමදින්නන්ගේ මුරන්ඩු එහා මෙහා ගමනත්, රේක්ක කරන ලද මේ දැන් පතිතවු මගීන්ගේ යටි පතුළෙන් මතු වූ දුඹුරුවන් අපිරිසිඳු හිමත්ය.

දකිමින් සියළු දෑ හා නොදකිමින් සියළුදෙනාව දෙවන ශ්‍රේණියේ රාජ්‍ය උපදේශකයෙකු වන ඉනොකෙන්ති වලෝදින්, ජනේල ලීස්තරයේ දාරයට නැවෙමින් කුමක්දෝ සියුම් දීර්ඝ යමක් උරුවම් බෑවේය.

ඔහු ඇඟිලිතුඩු වලින් විදේශ සඟරාවක විචිත්‍ර සිළුටු පිටු ඉක්මණින් පෙරළුවේය.

දෙවැනි ශ්‍රේණියේ රාජ්‍ය උපදේශකයෙක් වශයෙන් කුමක් අදහස් වන්නේද, උප ලුතිනන් තානාපති සේවයේ,  උස හීන්දෑරි නිළ ඇඳුමෙන් නොවන, ලිස්සනසුළු රෙද්දකින් නිම වූ කළිසම් කොට් ඇඳගත් වලෝදින්ට හැඟුණේ විදේශ අමාත්‍යාංශයේ වගකීමක් ඇති නිළධාරියෙකුට වඩා, තරුණ ධනවත් නිකමෙකු ලෙසිනි.

වේලා පැමිණ තිබුනත් තම කන්තෝරු කාමරයේ එළිය නොදැල්වූ අතර නිවසට යාම සඳහාවත් සෙලවුනේ නැත. පස්වන පැය හඟවන්නේ සේවා දිනයේ අවසානය නොවේ. නමුත් ඔහුගේ දිනයේ පැයකට අඩුවෙනි. කෑමට හා නින්දට දැන් කවුරුත් ගෙදර යතී. සෝවියට් සමූහ ආණ්ඩු විස්සෙහි අමාත්‍යාංශවල දසදහස් ගණන් කවුළු එළියවන්නට පටන් ගත්තේ නැවත රාත්‍රී දහයේ කනිසමේ සිට වේ. සෑම රාත්‍රියක් පාසාම නොනිදන එකම පුද්ගලයෙක් ඒ තුච්ඡ බලකොටුවේ බිත්තිවලටත් එහායින් සිට මුළු නිළධාරීවාදී මොස්කව් නගරයටම ඔහු හා සමග පාන්දර තුන හතර දක්වා නිදිවැරීමට කියා දුන්නේය. රාත්‍රියේ පෙළඹවීම් හා අධිපතීන් පිළිබඳ අවබෝධයෙන් යුක්තව සියළු ඇමතිවරුන් හැටදෙනා පාසැල් සිසුන් මෙන් කැදවීමක් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියහ. නින්දට නොවැටීම සදහා ඔවුන් තම නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන්ද, නියෝජ්‍ය ඇමතිවරුන් තම කාර්යාල ප්‍රධානින්ට බලකරන අතර තොරතුරු සාදන්නන් සුචිපත්‍රවල එල්ලෙමින්ද කාර්ය මෙහෙයවන්නන් කොරිඩෝවල පොරකමින්ද ලඝුලේඛිකාවන් පැන්සල් කඩමින්ද සිටියහ. අද පවා නත්තලට පෙර රාත්‍රිය බටහිර රටවල අමාත්‍යාංශයන්හී සැමවිටම උත්සවශ්‍රීයෙන් ගතකරයි.

        ඔවුහු දැන් සති දෙකක නිවාඩුවක් සඳහා පිටව යති. තරුණයා සැළෙන ඇඟලිතුඩින් කඩිනමින් හා තේරුමක් නොමැතිව සඟරාවේ පිටු නැවත නැවත පෙරළන්නට විය. ඇතුළත පේළි වරකදී මතුවුනේය, රත්වුනේය, යටවුනේය, මැළවුනේය.

         ඉනොකෙන්ති, සඟරාව දමාගැසූ අතර ලජ්ජාවෙන් කාමරයේ එහා මෙහා ගියේය.

දුරකතනයෙන් අමතන්නේද නැද්ද? දැන් අවශ්‍යමද? නැත්නම් පරක්කු වෙයිද? එදාට? බ්‍රහස්පතින්දා - සිකුරාදා?

ප්‍රමාදයි  ..............................

එතනදී සුපරීක්ෂාකාරීව සිටීමට කල් ප්‍රමාණවත් නොවන අතර අවවාදයක් ලබාගැනීමට කවුරුවත් ඇත්තේම නැත. හැබැහින්ම අවබෝධ කරගැනීමට ක්‍රමයක්ද නැත. කවුරු දුරකථනයෙන් ඇමතුවේද? මාර්ගස්ථ දුරකථනයකින් ................. රුසියන් භාෂාවෙන් පමණක් කතා කරන්නේ නම්? හැබැහින්ම හඳුනා ගනීද ඔවුන් මිරිකුණු කටහඬ? එවැනි තාක්ෂණයක් තිබිය නොහැක.

ටිකක් නතර වී සිටීම තර්කානුකූලය. ඥානාන්විතය. නමුත් ප්‍රමාද විය හැක. අහ්! සීතලයමක් ඔහුගේ උර පුරා පැතිර ගිය අතර ඔහු බරට හුරු පුරුදු නොවීය. කලින් ඔහු දැන නොසිටියේ නම් යහපත් වේ. දැන සිටියේ නැත. දැනගන්නේද නැත.

ඔහු ඉතා ඉක්මනින් මේසය මත වූ සියල්ල එකතු කරගෙන අග්නි ආරක්ෂිත සේප්පුවට ගෙනගියේය. සලිත හැඟීම් ඉක්මන් ගමනින් විසිරි ගියේය.

ඉනොකෙන්ති ගඩොල් වර්ණ ආලේපිත යකඩ සේප්පුව මතට තම හිස හොවා ගෙන වැසුනු දෑසින් විවේක ගත්තේය. හදිස්සියේම අවසාන මෙහොතේ අත්හැර දැමුවාක් මෙන්, වාහනය රැගෙන ඒමට ගරාජයට දුරකථනයෙන් කතා නොකොට, තීන්ත බෝතලය ද නොවසා ඉනෝකෙන්ති අතුගෑවේය. යතුර කොරිඩෝව කෙළවරේ සේවය කරන්නාට භාරදුන්නේය. පියගැට පෙළ මත දිවගියේ, තම රටේ නිපැයු රන්වන් හූයෙන් මසන ලද උඩු කබාය අපහසුවෙන් පහතට අදිමිනි. හිම තොප්පිය පැළඳගත් අතර තෙත්බර අන්ධකාරය වැඩෙමින් තිබූ දිනයේ වේගයෙන් දිව ගියේය. වේගවත් චලන නිසා සැහැල්ලුවක් දැනිණි. රබර් අඩිය විරහිත ප්‍රංශ විලාසිතාවට තැනුනු අඩ පවහන්, දියවෙමින් තිබූ හිමෙහි ගිලි ගියේය. අමාත්‍යාංශයේ අඩ අගුළු ලෑ දොර පසුකරමින් වරෝව්ස්කි ස්මාරකය අසලට ගිය ඉනොකෙන්ති තම දෑස් ඉහලට එසෙව්වේය. තිගැස්සුනේය. ඔහු දුටුවේ රහස් ඔත්තු සංවිධානයේ මූලස්ථානයයි. එය අළුපාට තට්ටු නමයකින් තැනුණු විශාල යුද්ධ නැවක් සේ වූ අතර, ඉනොකෙන්ති ශ්‍රමය යෙදෙව්වේ මෙම බර වේගවත් නැවට වේ. ඔහුම ස්වකැමැත්නෙන් විශාල වූ මෙම යුද්ධනැව උඩට ගියේ ටෝපිඩෝවක් ලෙසටය. නමුත් ඉවසා සිටීමට නොහැකිය. ඔහු දකුණට හැරුණේ කුස්නෙත්ස්කි මාර්ගයටයි. පදික වේදිකාව දෙසින් ටැක්සියක් පිටත්වීමට සූදානම් විය. ඉනොකෙන්ති ග්‍රහණයට ගෙන එය පහළට ගෙන ගියේය. එතැනින් වම් පසට අණකළේ පත්රෝෆ්කාහී පළමු මාර්ග සංඥා කුළුණ යටදීය. ඔහු තවමත් සැළෙන්ට වූයේය. ඉක්මන් නොවීම පිණිස තවමත් ඇමතීමට ඉන්නවුන් ආත්මය මත නැගිට නොසිටීමට, දොර ඇර විපරමින් නොබලා සිටීමට, කොතන සිට අමතම්ද?

නමුත් නිහඩ, වෙන්වූ දුරකථන පෙට්ටියක් සෙවීමට ඇත. මේ දැන් කාර්යාල කාමරය නිහඩව තිබුනේ ගලක් තුල මෙනි. කොපමණ මෝඩකමක්ද මංමුලා වීම ටැක්සියක් තුල, ඔහු තවත් සාක්කු අවුස්සා සෙව්වේය. කොපෙක් පහළොවක් හමු නොවන බව විශ්වාස කළේය. එවිට ඇත්ත වශයෙන්ම කල්දැමිමට සිදුවේ. “ අහෝත්නි රියාද් “ මාර්ගයෙහි මාර්ග සංඥා කණුව ඉදිරිපස ඔහුගේ ඇඟලි අතපත ගා එල්ලේ කොපෙක් පහළොවේ කාසි දෙකක් එළියට ඇද ගත්තේය. අදහස වන්නේ එය සිදුවීමට යන බවයි. ඔහු නිහඬ වූ බව හැගේ. භයානක වුවත් නැතත් වෙනත් තීරණයක් විය නොහැක. කුමටද සැමදා නිරන්තරයෙන් බියවීම. අපි මිනිසුන් වශයෙන් සිටින්නෙමුද? ඉනොකෙන්ති බරපතල ලෙස සම්පූර්ණයෙන් සිතුවේ නැත. “ මස්ක්වා “ ( මොස්කව් නගරය මධ්‍යයෙන් ගලායන ගඟ. ) ගලා ගියේ තනාපති කාර්යාලය අසළින්මය. ඔහු බෙල්ල හැරෙව්වේය. කුමන ජනේල ආලෝකමත් වී ඇද්ද කියා විපරම් කර බැලීමට ඔහු කැමති විය. නොහැකි විය. විශ්වවිද්‍යාලය පසු වූයේය. ඉනොකෙන්ති දකුණු අත දිසාවට හිස නැමුවේය. වඩාත් කදිමට හැරෙමින් ඔහු තම ටෝපිඩෝවෙන් රවුමක් ඇති කළේය.

“ අර්බාත් “ මාර්ගය දෙසට හඹාගිය අතර ඉනොකෙන්ති කොළ දෙකක් භාරදී පියවර මැනිමට උත්සහ කරමින් චතුරශ්‍රය මත ගමන් කළේය. උගුර කට වියළි ගියේය. එම වියළීමට කවදාවත් කවර පානයක්වත් උදව්වන්නේ නැත. “ හුදෝශෙස්ත්වෙන්නී “ චිත්‍රපට ශාලාව ඉදිරිපිට කිටි කිටියේ පොළිමේ “ මුද්‍රා නාට්‍යාංගනාවකට බැඳි පෙම “  සඳහා සිටියේය. රක්තවර්ණ “ එම් “ උමං දුම්රියපළ මත යන්තමට මිලිනව මීදුමෙන් දිලෙන්නට විය. දකුණේ කළු ගැහැණියක් කුඩා කසා වර්ණ මල් විකුණුවාය. තම යුද්ධ නැවේ මරුවා දුටුවේ නැත. මතකයේ තබාගැනීමට පමණක්, ඉංග්‍රීසි එක් වචනයක් පමණක්වත් නොවේ. ඊටත් වඩා ප්‍රංශ එක වචනයක්වත් නොවේ. ඉව බල්ලන්ට කිසිම කොණක් නොතැබිමට ඉනොකෙන්ති ඉද්ද ගැසුවාසේ හෙමිහිට ඇවිද ගියේය. ඔහු දෙසට ඉදිරිපසින් පැමිණෙන කෙල්ලකගේ දෑස් යොමු වුනේය. සුකොමාලිය ප්‍රාර්ථනා කරන්න මට පළායන්නට. ලෝකය කොපමණ විශාලද, ඒ තුල සිදුවිය හැකි දෑ කොපමණද? ඔබට කිසිවක් ඉතිරිවී නොමැත. මෙන්න මේ ගිරි කඳුළු පමණි. නමුත් සිතන්නේ බිඳුනු වීදුරු සහිත ලෙසට වේ. ඉනොකෙන්ති තව දුරටත් ගමන් කළේ උමං දුම්රිය ස්ථානය තුලටය.

එහි බිත්ති තුලට ගිලී ගිය ටෙලිෆෝන් කූඩු හතර උපයෝගි කොට ගෙන සිටියෝය. වම් පස කෙළවරේ කතාව නිමකලේ ටිකක් සාමන්‍ය පුද්ගලයෙක් වන අතර, එවිටත් ටෙලිෆොනයේ එල්ලුනේය. ඔහු ඉනොකෙන්තිට සිනහවක් පෑ අතර කුමක්දෝ පැවසීමට කැමැත්තක් දැක්වූයේය. ඔහු සිටි ටෙලිෆෝන් කූඩුව තුලට ගිය ඉනොකෙන්ති ඉතා අවදානයෙන් එක අතකින් වීදුරු දොර ඇදසිටි අතර අනෙක් අතින් කාසිය අතහැර නොම්මරය කැරකුවේය. ටික වේලාවකින් පසුව පිළිතුරු සඳහා ටෙලිෆෝනය ගත්තේය.“ මේ ලේකම් කාර්යාලයද,“ ඔහු කටහඬ වෙනස් කිරිමට උත්සහ කළේය.

“ ඔව්. “

“ ඉතා ඉක්මනින් මාව තානාපතිතුමා සමග සම්බන්ධකරන ලෙස කරුණාවෙන් ඉල්ලනවා.“

“ තානාපතිතුමා කැඳවීමට නොහැකියි.“

ඉතා පැහැදිළි රුසියන් භාෂාවෙන් ඔහුට පිළිතුරු ලැබුණි.

          “ ඔබ කුමණ කාරණයක් සඳහාද?“

          “ ඉතා විශ්වාසවන්ත කාරණයක් සඳහා.“

“ යුද්ධ කටයුතු වලට සම්බන්ධ පුද්ගලයා සමග හෝ, කරුණාකර පමා කරන්න එපා.“

එහා කෙළවරේ සිතුවේය. ඉනොකෙන්ති අනුමාන කලේය. ප්‍රතික්ෂේප කරයි. කමක් නැහැ. එහෙම වෙච්චාවේ. දෙවැනිවර උත්සහ කරන්නේ නැහැ.

          “ හොඳයි සම්බන්ධ කරන්නම්.“

කණ්නාඩි වීදුවෙන් එහා, ටෙලිෆෝන් පෙට්ටියේ එල්ලුනේය. තවත් අය මේ දෙසට ඇදී ආහ. නිසොල්මනේ ඉනොකෙන්ති සිටි කූඩුවට පොළිමේ සිටියෝය.

ඉතා බර විලාසයෙන්, උගුර යටින් තෘප්තිමත්ව ඍජුව කතා කළේය.

          “ ඔබට ඇහුම්කන් දෙමි. කුමක්ද ඔබ කියන්න කැමති? “

          “ යුද්ධ කටයුතු සම්බන්ධ නිළධාරි මහත්තයද? “ තියුණු ලෙස ඉනොකෙන්ති ඇසුවේය.

          “ ඔව්.......? “ අනෙක් අන්තයෙන් ඇසුවේය.

          “ කුමක් ඉතිරිවීද? “ රිසීවරය අල්ලාගත් ඔහු පහත් හඬින්,නමුත් තීරණාත්මකව අදහස් ඉදිරිපත් කලේය.

“ මහත්තයෝ, මම කියන දෙය ලියා හැකි ඉක්මනට තනාපතිතුමාට භාරදෙන ලෙස ඉල්ලා සිටිමි.“

“ මොහොතක් ඉන්න.“

කලබල නොවී ඔහු පිළිතුරු දුන්නේය. මම පරිවර්ථකව කැඳවමී.

          “ මට තව ඉන්න බැහැ. “

ඉනොකෙන්තිට කේන්ති ගියේය. ( ඔහුට එවිට කටහඬ වෙනස් කිරීම රඳවාගත නොහැකිවිය. )

“ මම සෝවියට් පුද්ගලයින් සමග කතා කිරිමට අදහස් නොකරමී. රිසීවරය තියන්න එපා. ඔබේ රටේ ඉරණම පිළිබඳවයි මේ කථාව. අහන්න මේ දිනවල නිව්යෝක් නුවර සෝවියට් රහස් නියෝජිතයෙක්, ජනරාල් කෝවල් රේඩියෝ උපකරන කඩයක රහස් පණිවිඩයක් “

කලබල නොවී ඔහු පැවසුවේය.

          නිළධාරියා අසුන්ගෙන සිටියේ මෘදු ඩිවානයකය. ඔහු පසුපස කිසිවෙකු පැන්නුවේ නැත. කාමරයේ ඈතින් ප්‍රාණවත් ගැහැණු කටහඬක් ඇසුණේය. කතා කරන්න.

“ එම්බසි ඔෆ් කැනඩා.“

එහි රුසියාණු භාෂාව හොඳට කතා කරන අය ඉන්නවා. ටෙලිෆෝන් කූඩුවෙන් බාගයක් ඉනොකෙන්තිගේ පතුලයට දැවෙන්නට මෙන් විය. රිසීවරය බර යකඩ දම්වැල සමගින් අතේ පාවෙන්නට විය. නමුත් එකම එක විදේශ භාෂාවක වචනයක් ඔහු මැරීමට සමත්ය.

“ අහන්න, අහන්න “

බලාපොරොත්තු විරහිතව ඔහු කෑ ගැසුවේය.

“ ළඟකදී සෝවියට් රහස් නියෝජිතයෙක් වන කෝවල් ලබාගන්නවා ඉතා වැදගත් තාක්ෂණික තොරතුරු පරමාණු බෝම්බය නිපදවීම සම්බන්ධයෙන් රේඩියෝ උපකරණ කඩයකදී.“

යුධ කටයුතු නිළධාරියා පුදුමයට පත්වුනේය. කල්පනා කලේය.

          “ කොහොමඳ මම දන්නේ, කුමක්ද ඔබ කියන සත්‍ය?“

          “ ඔබට තේරෙනවද? කුමකින් මම අවදානම් දරණවාද කියා.“

ඉනොකෙන්ති මහත් ආවේගයෙන් කථා කලේය. පිටුපසින් වීදුරුවට තට්ටු කරනවා සේ හැඟුනි. යුධ නිළධාරියා නිහඬව සිටියේය. සමහරවිට සිඟරට්ටුවක් ඉරුවේය.

          “ පරමාණු බෝම්බය?“ ඔහු විශ්වාසයෙන් නැවත ඇසුවේය.

          “ ඔබ කවරෙක්ද?“ වසගම කියන්න. රිසිවරය තුලින් අපැහැදිළි ටික් ටික් වැනි සිහින් හඬක් නිකුත් විය.

සර සර ශබ්ධයෙන් තොර නිහැඬියාව ආරම්භ විය. ටෙලිෆෝනය විසන්ධි කරන ලදී.

අලෙක්සාන්දර් සල්ෂේනීත්සින්.

( “ ප්‍රථම කවය තුල “ කෙටිකතා සංග්‍රහයෙන් )

රුසියන් බසින් සිංහල බසට,

ෆීලික්ස් ප්‍රනාන්දු.